امروزه کاربردهای فراوان لیزر در شاخه های پزشکی مثل چشم پزشکی، پوست و زیبایی، دندان پزشکی و جراحی برکسی پوشیده نیست. اما اینکه چرا لیزر میتواند به این میزان در صنعت پزشکی مفید باشد، موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده است. بنابراین در این مقاله به ویژگیهای لیزر که موجب کاربرد آن در پزشکی شده است، می پردازیم.
چرا لیزر در پزشکی کاربردهای بسیاری دارد؟
لیزر چهار ویژگی منحصر بفرد دارد که در نور لامپ های معمولی وجود ندارد که موجب کاربرد گسترده آن در پزشکی شده است. این ویژگیها عبارتند از:
1. تک رنگی (monochoromatic): یعنی نور لیزر فقط شامل یک یا چند طول موج محدود است. هر نوع از بافت های بدن انسان طول موج خاصی را جذب می کند و طول موج خاصی را بازتاب میکند؛ بنابراین جراح میتواند در درمان سرطان، سلولهای سرطانی را بسوزاند بدون اینکه به سلولهای سالم مجاور آسیبی وارد شود.
2 و 3. موازی بودن و عدم واگرایی پرتو لیزر: این دو ویژگی باعث می شوند که شدت نور لیزر بسیار زیاد باشد و قطر لکه نوری آن بسیار کوچک و در حد یک هزارم میلیمتر باشد. بنابراین می توان با لیزر برشهایی در جراحی دندان و لثه داد که بافت ها بسیار کم پاره شوند تا خونریزی نداشته باشند. در واقع لیزر می تواند جراحی لثه را بدون خونریزی و درد و بدون نیاز به بخیه کند.
4. پالسی بودن پرتو خروجی لیزر: این ویژگی پرتو لیزر باعث می شود که نور لیزر در چند میلیونیم ثانیه اثر خود را بر روی بافت بگذارد در این حالت لیزر مانند یک چاقوی بسیار تیز بافت را میبرد بدون اینکه سلولی را تخریب کند. بنابراین مثلا عملهای چشم که بسیار سخت هستند و بیمار بعد از عمل چندین ماه درد و تاری دید دارد، توسط لیزربا پهنای پالس فمتو ثانیه (15-10 ثانیه) بدون نیاز به حتی ساعتی استراحت بیمار پس از عمل به تنهایی از روی تخت بلند شود و به زندگی روزمره خود ادامه دهد. برای مشاهده روش کارکرد این نوع لیزرهای پالس فوق کوتاه اینجا را ببینید.